Aquamarijn
1. Inleiding
Aquamarijn is een van die stenen die de meeste mensen vrijwel meteen mooi vinden. Blauw mag dan één van de populairste kleuren ter wereld zijn, maar het is het frisse karakter van de blauwe tinten en de gelijkenis met de zee die van aquamarijn voor velen een steen maakt die rust en kalmte uitstraalt.
2. Naam, Herkomst en Geschiedenis
Naam
Aquamarijn betekent letterlijk 'water van de zee' en bestaat uit de Latijnse woorden 'aqua' (water) en 'marinus' (tot de zee behorend).
Zelfs de naam weerspiegelt deze connecties met de zee. Aquamarijn, meer dan 2000 jaar geleden voor het eerst zo genoemd door de Romeinen, betekent letterlijk ‘water van de zee’, van de Latijnse woorden ‘aqua’ (water) en ‘marina’ (zee). Gezien zijn naam mag het geen verrassing zijn dat er een mythe bestaat die ons vertelt hoe aquamarijn voortkomt uit schatkisten die door schitterende zeemeerminnen werden vergaard.
Gezien deze achtergrond is het niet vreemd om te horen dat men in de oudheid geloofde dat aquamarijn, naast een zuiverende werking, rust, kalmte, waardigheid en wijsheid bevorderde. Als we zijn mythologie achter ons laten, wat verleent de geboortesteen van maart zijn glans?
Herkomst
Voor de ontdekking van de huidige afzettingen in Afrika werden de mooiste en meest waardevolle aquamarijnen in het begin van de 19e eeuw (rond 1830) voornamelijk gewonnen in de Braziliaanse edelsteenmijnen van Minas Gerais - wat 'algemene mijnen' betekent in het Portugees - en in de Oeral in Rusland. Brazilië blijft vandaag de dag een van de belangrijkste producenten; echter, verschillende Afrikaanse landen doen hier niet voor onder, zoals Nigeria (waar aquamarijn sinds 1983 wordt gewonnen), Madagaskar, Mozambique en Zambia, die aquamarijnen van even mooie kwaliteit leveren.
Geschiedenis
In de oudheid werd aquamarijn geprezen, omdat het zeevaarders zou behoeden voor de toorn van Poseidon (de Griekse god van de zee, Neptunus voor de Romeinen) en hen zodoende een veilige reis garandeerde. Poseidon was een god die je zeker te vriend wilde houden. Een tevreden Poseidon zorgde voor nieuwe eilanden en kalme zeeën. Deed je echter iets wat hem niet zinde, dan stonden je, met een machtige zwaai van zijn drietand, aardbevingen, stormen, schipbreuk en verdrinking te wachten. Van GPS, reddingsmissies of reddingsvesten was in die tijd nog geen sprake. Velen baden dus tot Poseidon voor een veilige reis en droegen amuletten van aquamarijn. In geval van nood gooiden ze deze talismannen als offers overboord om Poseidons woede – en daarmee de storm – tot bedaren te brengen. Ook vandaag nog lijkt de geboortesteen van de maand maart omgeven met een aura van rust. In de tijd van de Middeleeuwen werd vaak het beeld van Maria met aquamarijn gedecoreerd. Men geloofde dat de steen van de zee geluk en voorspoed zou brengen.
3. Waarde en waardering
Vanwege zijn hoge zuiverheid en doorzichtigheid is kleur de belangrijkste overweging voor aquamarijn. De diepere, meer intense soorten blauw leveren de hoogste prijs op, maar deze zijn zeer zeldzaam. De lichtere kleuren zijn makkelijker te verkrijgen. De diepere aquamarijnblauwe tonen hebben vaak een andere handelsnaam, wat verwarrend kan zijn voor nieuwelingen in de edelstenenwereld. Deze namen, gezamenlijk ook wel ‘AAA’- of ‘dubbel blauw’-aquamarijn genoemd, omvatten: ‘Santa Maria’ (zeldzame, intens diepblauwe aquamarijn afkomstig van de Santa Maria de Itabira-afzetting in Brazilië), ‘Espirito Santo’ (aquamarijn met een mediumblauwe toon, afkomstig uit de Braziliaanse staat Espirito Santo), ‘Martha Rocha’ (naar een Braziliaanse schoonheidskoningin uit 1954) en ‘Tatu’ (vernoemd naar zijn mijn in de Braziliaanse staat Minas Gerais, die befaamd is om zijn uitzonderlijke kwaliteit en zeer beperkte productie). ‘Santa Maria’-kleuren zijn ook gevonden in Mozambique (circa 1991) en in andere Afrikaanse landen zoals Zambia. Dit heeft weer geleid tot de handelsnamen ‘Santa Maria Africana’ en ‘Santa Maria Afrique’, een mysterieuze omschrijving van de exacte herkomst. De geologische schaarste maakt het erg moeilijk om aan diepblauwe ‘AAA’-aquamarijn te komen in gekalibreerde slijpsels van meer dan een halve karaat dat geschikt is voor sieraden. Doordat de diepere tonen van aquamarijn zelden voorkomen in grotere formaten die nog van edelsteenkwaliteit zijn, kunnen deze niet continu geproduceerd worden, wat de vraag hoog houdt. Voor velen is de mooiste aquamarijn puur blauw, als een ei van een roodborstje, met een gemiddelde toon en intensiteit, niet te donker en niet te licht. Alhoewel, aquamarijn kan nooit te donker zijn (hoe donkerder het blauw, des te beter de steen), maar de diepere kleuren kunnen soms grijzig en dof worden. Sporen van groen leveren vaak hele mooie exemplaren op, die heel toepasselijk de maritieme kwaliteit van de steen kunnen etaleren. De meer wijds verkrijgbare pastelblauwe stenen met hun voortreffelijke doorzichtigheid stralen daarentegen rust uit en laten subtiele tinten zien die doen denken aan rustig kabbelend water en tropische stranden. Zoals gebruikelijk moet u uw eigen smaak ontwikkelen op basis van uw budget en kleurvoorkeuren. Aquamarijn dat matig is geslepen, te veel grijs of groen bevat, of prominent aanwezige insluitingen bevat, zou overeenkomstig geprijsd moeten worden. Omdat kleur zo’n belangrijke rol speelt bij het bepalen van de waarde passen edelsteenslijpers vaak diepere slijpsels toe om de kleur te benadrukken. Aquamarijn is doorgaans goed geslepen, waarbij ovalen, peren en smaragd-slijpsels het meest voorkomen. Let er ook nu weer op dat de steen een gelijkmatige kleur heeft en een goede schittering, ongeacht het slijpsel of de vorm. Aan het begin van de 19e eeuw (circa 1830), voor de moderne vondsten van aquamarijn in Afrika, waren het de edelsteenvelden in het Braziliaanse Minas Gerais (Portugees voor ‘algemene mijnen’) en de Russische Oeral die de beste kwaliteit produceerden en daarmee het veld aanvoerden. Tegenwoordig is Brazilië nog steeds een grote leverancier, maar diverse Afrikaanse landen, waaronder Nigeria (producent van aquamarijn sinds 1983), Madagaskar, Mozambique en Zambia, produceren nu ook aquamarijn dat minstens zo mooi is. Of het nu het hemelsblauw of het diepe oceaanblauw betreft, aquamarijn blijft een betoverend mooie steen die altijd straalt, ongeacht de kleur van uw ogen of de tint van uw huid. In zekere zin lijkt het erop dat de helderblauwe essentie van de zee echt in aquamarijn besloten ligt.
4. Eigenschappen en Kleur
Eigenschappen
Aquamarijn behoort als eersteklas edelsteenvariëteit tot de berilfamilie ('beryllos' betekent blauwgroene steen in het Oudgrieks), die vaak de 'moeder der edelstenen' wordt genoemd vanwege zijn vele variëteiten. Naast de blauwe aquamarijn behoren ook de volgende edelstenen daartoe: de rode bixbiet, de groene smaragd, de witte gosheniet, de gele heliodoor en de roze morganiet. Zijn kleur verkrijgt aquamarijn door sporen van ijzer die in verschillende concentraties zorgen voor een buitengewoon mooi kleurenpallet van zachte pasteltonen tot diepblauw, soms met een hint van groen.
De chemische formule van deze edelsteen is Al₂Be₃(Si₆O₁₈) + K, Li, Na + (Fe) en de hardheid is 7,5-8. De gemiddelde dichtheid is 2,76 kg/dm3 en deze steen is doorschijnend tot doorzichtig. Het kristalstelsel van de aquamarijn is hexagonaal.
Kleur
De aqamarijn komt voor in verschillende soorten waarvan de Santa maria aquamarijn de bekendste is. Zoals de naam al door vermoeden wordt deze edelsteen ook wel gezien als steen van het water. De kleuren van aquamarijnen varieren van groen, blauwm tot licht paars en roze. Deze edelsteen is doorschijnend tot volledig doorzichtig en wordt bestempeld als een van de populairste edelstenen. Tegenwoordig wordt deze edelsteen ook veelvoudig verwerkt in edelstenen sieraden vanwege de betoverend mooie kleur en structuur van de steen.
Aquamarijn is een lid van de beril-familie (van het oud-Griekse ‘beryllos’, wat blauwgroene steen betekent), die bekend staat als de ‘moeder der edelstenen’ vanwege diens hoog aangeschreven variëteit aan edelstenen. Afgezien van het blauwe aquamarijn, omvat de beril-familie onder andere bixbiet (rood), smaragd (groen), gosheniet (wit, kleurloos), heliodoor (geel) en morganiet (roze). Aquamarijn dankt zijn kleur aan ijzer. Afhankelijk van de aanwezige hoeveelheid, zorgt dit voor een uitzonderlijk mooi scala van pastel tot diepblauwe tinten, soms met een hint van groen. Aquamarijn is doorgaans ‘schoon voor het oog’ (geen zichtbare insluitingen wanneer de steen vanaf 15 centimeter wordt bekeken met het blote oog), met soms een hele hoge zuiverheid, zelfs wanneer bekeken met een loep.
5. Variëteiten
Voor iemand die pas sinds kort geïnteresseerd is in edelstenen kunnen de verschillende handelsnamen waarmee de verschillende aquamarijntonen worden aangeduid, aanvankelijk verwarrend zijn. Naast het verzamelbegrip 'AAA'-aquamarijn zijn de volgende namen gebruikelijk:
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Tatu Aquamarijn
Ook deze aquamarijn komt uit Brazilië, een van de landen met de meeste mineralen [ meer lezen ]
Santa Teresa Aquamarijn
De Santa Teresa Aquamarijn komt uit Brazilië en heeft een schitterende turquoise-blauwe kleur. [ meer lezen ]
Santa Maria Aquamarijn
De Santa Maria Aquamarijn is een zeldzame aquamarijn met een diepe en intense blauwe kleur, afkomstig van de Braziliaanse afzetting van Santa Maria de Itabira. [ meer lezen ]
São Domingos Aquamarijn
Onder de Braziliaanse stenen valt ook de São Domingos Aquamarijn, die toevallig werd ontdekt op de gelijknamige veeboerderij en verschijnt in een klassiek pastelblauw van aquamarijn. [ meer lezen ]
Pedra Azul Aquamarijn
De Pedra Azul Aquamarijn vertoont een overweldigend intens, donkerblauwe kleur en komt ook uit Brazilië. [ meer lezen ]
Boca Rica Aquamarijn
De Boca Rica Aquamarijn is vernoemd naar zijn Braziliaanse mijn, die aquamarijnen produceert met exotische zeegroene en oceaanachtige tinten. [ meer lezen ]
Bauchi Aquamarijn
De Bauchi aquamarijn vertoont een zacht ijsblauw, met een zeer elegante tint. [ meer lezen ]
Aquamarijn Kattenoog
Buitengewoon indrukwekkend is de Aquamarijn Kattenoog: Dit effect is bijna onmogelijk te vinden bij Aquamarijnen. [ meer lezen ]
Tatu Aquamarijn
Ook deze aquamarijn komt uit Brazilië, een van de landen met de meeste mineralen. Kort na de ontdekking werd hij al snel een van de sterren onder juweliers over de hele wereld. Zijn kleur doet denken aan enkele van de wilde zeeën van Zuid-Amerika. Een mystieke en fascinerende edelsteen.
Santa Teresa Aquamarijn
De Santa Teresa Aquamarijn komt uit Brazilië en heeft een schitterende turquoise-blauwe kleur. Dit materiaal heeft een uitstekende kristallisatie, waardoor het nog feller lijkt dan de Santa Maria Aquamarijn. Hoewel de kleur van beide stenen vergelijkbaar is, heeft Santa Maria een diepere kleur, terwijl Santa Teresa ongeëvenaarde kristallisatie heeft. Het is een van de meest levendige aquamarijnen die je kunt vinden, met een krachtige blauwe tint en een prachtige glans. Deze steen wordt verhandeld voor ongeveer $300-500 per karaat, ongeveer 20-30% minder dan Santa Maria.
Santa Maria Aquamarijn
De Santa Maria Aquamarijn is een zeldzame aquamarijn met een diepe en intense blauwe kleur, afkomstig van de Braziliaanse afzetting van Santa Maria de Itabira. Santa María de Itabira bevindt zich in Minas Gerais, in het zuidoosten van Brazilië. Aanvankelijk werd hier goud gezocht, net als in de hele regio, maar de goudwinning was teleurstellend. Aan het begin van de twintigste eeuw werd de aquamarijn ontdekt, en het was van de beste kwaliteit ooit gezien. De aquamarijn is zo diep verweven met de identiteit van de mensen in de regio dat een aquamarijn is afgebeeld op de vlag van de provincie. Het is een symbool en een bron van trots voor de inwoners van Santa Maria de Itabira, waar de mijnbouw een lange traditie heeft.
São Domingos Aquamarijn
Onder de Braziliaanse stenen valt ook de São Domingos Aquamarijn, die toevallig werd ontdekt op de gelijknamige veeboerderij en verschijnt in een klassiek pastelblauw van aquamarijn.
Pedra Azul Aquamarijn
De Pedra Azul Aquamarijn vertoont een overweldigend intens, donkerblauwe kleur en komt ook uit Brazilië.
Boca Rica Aquamarijn
De Boca Rica Aquamarijn is vernoemd naar zijn Braziliaanse mijn, die aquamarijnen produceert met exotische zeegroene en oceaanachtige tinten.
Bauchi Aquamarijn
De Bauchi aquamarijn vertoont een zacht ijsblauw, met een zeer elegante tint. Naast Brazilië hebben ook Afrikaanse landen de laatste jaren steeds meer naam gemaakt als mijnbouwgebieden voor prachtige aquamarijnen. De Bauchi-aquamarijn is vernoemd naar de vindplaats in de staat Bauchi in Nigeria, West-Afrika.
Aquamarijn Kattenoog
Buitengewoon indrukwekkend is de Aquamarijn Kattenoog: Dit effect is bijna onmogelijk te vinden bij Aquamarijnen. Het wordt veroorzaakt door de reflectie van lange, naaldachtige, parallel lopende insluitsels. Aquamarijn Kattenoog wordt ontdekt en aangetroffen in Brazilië, Madagaskar, Mozambique, Zambia, Nigeria en Tanzania.
AAA Aquamarijn
De AAA-beoordeling is bewijs van de perfectie van deze edelsteen. AAA aquamarijnen zijn van hogere kwaliteit dan andere edelstenen uit dezelfde herkomst. Ze hebben een intensere kleur en minder insluitsels, hoewel aquamarijnen zelden insluitsels hebben die met het blote oog zichtbaar zijn.
6. Behandeling en verzorging
Aquamarijn (Aquamarijn (Cabochon))
Aquamarijn (Ofiki Aquamarijn)
Aquamarijn (Lundazi Aquamarijn, Moos Aquamarijn)
Aquamarijn (Medina Aquamarijn, Nigeriaanse Aquamarijn)
Aquamarijn (AAA Aquamarijn, AAA Braziliaanse Aquamarijn, AAA Santa Maria Afrikana Aquamarijn, AAA Santa Maria-Aquamarin, Aquamarijn, Aquamarijn Kattenoog, Bauchi Aquamarijn, Boca Rica Aquamarijn, Pedra Azul Aquamarijn, Santa Maria Afrikana Aquamarijn, Santa Maria Aquamarijn, Santa Teresa Aquamarijn, São Domingos Aquamarijn, Tatu Aquamarijn)
7. Geboortesteen en jubileum edelsteen
Het sterrenbeeld van aquamarijn is onder meer Weegschaal, Vissen, Tweelingen en Waterman.
