Jade

Betekenis

De naam van deze edelsteen kan worden herleid tot de tijden van de verovering van Zuid-Amerika door de Spanjaarden. Hij is afgeleid van het rond 1565 opgekomen begrip 'piedra de hijada' voor 'lendensteen'. Een andere Spaanse naam voor jade is 'piedra de los rinones' (niersteen), wat wanneer je het vertaalt naar het Latijn, 'Lapis Nephriticus', de naam 'nefriet' oplevert. Deze namen zijn te herleiden tot het feit dat de Spanjaarden een bepaalde geneeskundige link legden tussen de vorm van de gepolijste jadestenen en nieren.

Chemische samenstelling van jade

Jade bestaat uit vastgegroeide kleine korrels en viltachtige vezels, die het zeer sterk maken. Het is opaak, dat wil zeggen ondoorzichtig.

Herkomst

China en Birma (Myanmar) zijn belangrijke leveranciers van deze edelsteen, maar ook in Guatemala, Rusland, Kazachstan, Japan, Taiwan, Australië, Nieuw-Zeeland en de Verenigde Staten wordt jade gewonnen.

Geschiedenis van jade

Jade wordt gezien als symbool van China en heeft van daaruit heel Zuidoost-Azië veroverd. De edelsteen werd vermoedelijk al rond 6000 v. Chr. gewonnen in China. De oude Chinezen noemden jade de ‘steen van de hemel’ en associeerden de steen met onsterfelijkheid en de gave om een verbinding te scheppen tussen hemel en aarde.

Jade komt voor in twee verschillende variëteiten: 'jadeïet' (pyroxeengroep) en 'nefriet' (amfiboolgroep), die echter tot 1863 beiden als 'jade' werden bestempeld. De Franse mineraloog Alexis Damour ontdekte dat Chinese jade (nefriet) en Birmese jade (die hij ‘jadeïet’ noemde) verschillende mineralen zijn met een vergelijkbaar uiterlijk en vergelijkbare eigenschappen. De Chinese geschiedenis van jadeïet is verbazingwekkend kort en het was tot aan de 18e eeuw niet bijzonder gewild. De mooiste exemplaren met een zeer hoge zuiverheid en een rijke smaragdgroene kleur werden door de Chinese keizers echter benoemd tot ‘keizerlijke jade’. Jadeïet komt voor in de kleuren blauw, bruin, room, groen, grijs, lavendel, oranje, rood, violet, wit, geel en combinaties hiervan, inclusief in gevlekte vorm. De rode verkleuring van jadeïet is het gevolg van sporen van ijzer, terwijl de groene tinten komen door de aanwezigheid van chroom. Nefriet daarentegen kent een minder omvangrijk kleurenpallet. Het komt voor in de kleuren bruin, groen, grijs, geel en wit. Ook nefriet is soms gevlekt en vertoont soms rode, gele en bruine strepen, die het gevolg zijn van oxidatie.

Eigenschappen van jade

Wanneer men jade aanraakt, voelt het zijdeachtig aan, wat ook past bij zijn subtiele kleuren en zachte voorkomen. Dit zachtaardige uiterlijk is echter misleidend; jade is een van de meest breukvaste edelstenen ter wereld – breukvaster dan diamant – waardoor het bij uitstek geschikt is voor de beroemde Chinese snijwerken.

Jade is half-doorzichtig tot ondoorzichtig. Een hoge mate van doorzichtigheid, samen met diepe kleuren een een goed overal voorkomen (afwerking), zijn de bepalende factoren bij het beoordelen van zijn kwaliteit. Kleurvoorkeur is weliswaar subjectief, maar een helder en gelijkmatig ‘smaragdgroen’ zonder vlekken levert de hoogste prijs op. Ondanks dit worden gevlekte patronen, spikkels en aders die contrasteren met de lichaamskleur als aantrekkelijk gezien. In het bijzonder wanneer dit op een aantrekkelijk manier wordt verwekt in mooie snijwerken. De doorzichtigheid van jade is afhankelijk van zijn korreligheid en structuur, waarbij een fijnere structuur resulteert in een hogere doorzichtigheid. Jade met lichte kleuren, maar een goede doorzichtigheid, kan nog steeds een hoge prijs opleveren. Echter, zwarte, donkergroene of bruine mineraalinsluitingen die het oog afleiden en hinderen bij het doorlaten van licht, zullen de kwaliteit beïnvloeden, net als bij andere edelstenen. Iemand vroeg mij een keer: “Als jade kan voorkomen in enorme stukken van een paar ton, hoe kan men het dan nog steeds een edelsteen noemen?” Wat we niet moeten vergeten is dat jade van de hoogste ‘edelsteenkwaliteit’ erg zeldzaam is en veel minder dan één procent van alle gewonnen jade vertegenwoordigt. Zozeer zelfs, dat ‘keizerlijke jade’ prijzen kan opleveren die zelfs hoger zijn dan voor diamant, robijn of saffier. Toch kan jade dat korreliger is en minder doorschijnend nog steeds aantrekkelijk zijn vanwege zijn kleur, waardoor het vaak zijn weg weet te vinden in mooie maar betaalbare ornamenten die het gat overbruggen tussen sieraad en kunst. Jade dat voor snijwerken wordt gebruikt is doorgaans van een lagere kwaliteit dan de jade die voor cabochons wordt gebruikt. Het beoordelen van cabochons is vrij eenvoudig. Kijk gewoon naar de afwerking, de vorm en de proporties. Bij snijwerken kunt u waarschijnlijk het beste afgaan op uw persoonlijke voorkeur, maar als vuistregel kunt u kijken naar de complexiteit van de details en hoe kleur is gepositioneerd binnen de context van het ontwerp. Als ware keizer van Chinese sieraden mag jade zondermeer een ‘Chinese’ edelsteen zijn, maar het heeft ook een belangrijke rol gespeeld in de culturen van de Maya’s, Olmeken, Tolteken, Azteken, inheemse Amerikanen en Maori. Net als hoe eetstokjes, vuurwerk en feng shui de westerse wereld hebben weten te veroveren, begint ook jade een edelsteen te worden die hier steeds meer in de smaak valt.

Samenstelling

Deze edelsteen heeft een hardheid van 5-7 een chemische formule van NaAI (Si2O6). De dichtheid van de Jade is 3,3-3,5.

Combineren

Jade is een edelsteen die de afgelopen jaren snel in populariteit heeft gewonnen. Tegenwoordig worden Jade edelstenen vaak verwerkt in sieraden zoals halskettingen en armbanden. Deze edelsteen staat bekend om de natuurlijke look en laat zich hierdoor perfect combineren met kleding in aardetinten.

Chinese Jade mythe

In het oude China leefde eens een arme, maar zeer getalenteerde jadekunstenaar. Zijn kunstwerken stonden door het hele land in hoog aanzien en zijn stijl was zo wonderschoon en uniek dat elke gerespecteerde connaisseur van Jade onmiddellijk zijn hand erin herkende. Zoals altijd in dit soort verhalen, werd hij verliefd op de dochter van een rijke man. Ondanks dat de vader een fervente verzamelaar is van alles wat jade is, verbiedt de man elk contact tussen de twee. Jong en verliefd als de twee zijn, negeren ze de wensen van haar vader en ze lopen weg. De jonge man houdt zoveel van het meisje dat hij stopt met het maken van jade kunstwerken, om zo hun verblijfplaats geheim te kunnen houden voor de woedende vader. Maar na enige tijd wordt het meisje ziek. Zonder geld voor een dokter ziet de jonge man zich genoodzaakt zich te wenden tot zijn artistieke gave. Van groene jade maakt hij een godin van onvoorstelbare schoonheid en verkoopt deze aan een handelaar met als enige voorwaarde dat deze zijn identiteit geheimhoudt. Maar zoals het lot dat wil, is het de vader die het stuk koopt en onmiddellijk de stijl herkent. De handelaar, zoals een goed handelaar betaamt, laat zich uiteindelijk verleiden door een klein fortuin en onthult de verblijfplaats van de kunstenaar aan de vader. Wanneer hij hun vindt, doodt hij de jongen en neemt hij het meisje mee naar huis. Het ongelukkige meisje vlucht vervolgens met de godin van jade naar het graf van haar geliefde. Overweldigd door pijn en verdriet wenst het meisje niets anders dan om voor altijd in de armen van haar geliefde te mogen rusten. Maar met het opkomen van de maan keert de geest van de jonge man, die zich had verschuild in de godin van jade, terug in zijn lichaam en hij komt weer tot leven. Verbluft door dit wonder accepteert de vader het stel eindelijk en ze leven nog lang en gelukkig. De godin van jade werd als offer gegeven aan een nabijgelegen tempel, waar het naar men zegt nu nog steeds zou staan...